Dr. Halit Seyfettin Atlı, sahada tespit ettikleri hatalı budama uygulamalarının verimi ciddi şekilde düşürdüğünü, zararlıların çoğalmasına yol açtığını söyledi.

Siirt Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Halit Seyfettin Atlı, Siirt fıstığı üretiminde son yıllarda artan yanlış budama uygulamalarının verimi ciddi şekilde düşürdüğünü, ağaç sağlığını olumsuz etkilediğini ve zararlı popülasyonunun çoğalmasına neden olduğunu belirterek üreticilere önemli uyarılarda bulundu.

Siirt ve çevresinde yaptıkları saha çalışmalarında üreticilerin büyük bölümünün budamanın temel prensiplerine uymadığını tespit ettiklerini söyleyen Atlı, doğru terbiye sistemi kurulmadan yapılan kesimlerin hem ağacın yapısına zarar verdiğini hem de meyve kalitesini düşürdüğünü ifade etti.

Atlı, üreticilerle birlikte bahçelere giderek uygulamalı eğitim verdiklerini, yapılan hataları yerinde göstererek doğru teknikleri anlattıklarını dile getirdi.

Atlı, “Siirt fıstığı mutlaka budanması gereken bir türdür. Her yıl dal kurumaları, sıkışmalar ve gelişim bozuklukları meydana geliyor. Bunları düzeltmek, ağacın nefes almasını sağlamak için düzenli budama şarttır. Yeni bahçe kuracak üreticilerin de mutlaka Siirt fıstığına uygun bir terbiye sistemi oluşturmaları, doruk dallı sistemi uygulamaları gerekir.” dedi.

Güneş ve sıcaklık artışı yanlış terbiye sistemlerini riskli hâle getiriyor

Siirt’in sert yaz koşullarında güneş yanıklarının sık yaşandığını söyleyen Atlı, ağacın yanlış terbiye edilmesi durumunda gövde ve dalların doğrudan güneşe maruz kalarak yanabileceğini vurguladı.
Atlı, “Bizim bölgede güneş şiddeti fazla olduğundan, ağacın çatısını gölgeleyecek bir yapı oluşturmak gerekiyor. Bunun için doruk dal bırakılmalı ve her yıl yaklaşık yüzde 10 oranında kesim yapılmalı. Üst üste binmiş, birbirini gölgeleyen, sıkışıklık oluşturan dallar çıkarılır. Daha fazlası, özellikle yüzde 30’lara varan budamalar çok hatalıdır.” dedi.

Karagöz kurdu için en büyük tehdit

Siirt fıstığında büyük ekonomik kayıplara yol açan zararlılardan biri olan karagöz kurdu konusunda üreticileri uyaran Atlı, budama artıklarının gelişi güzel bahçede bırakılmasının ciddi bir hata olduğunu belirtti.

Atlı, “Budama artıklarında karagöz kurdu çok hızlı çoğalır. Çiçek gözlerini tamamen tüketebilir, yani bir yıl boyunca elde edeceğiniz tüm ürünü kaybedebilirsiniz. Hiç budanmayan ağaçlar da çalılaşır, hava akımı olmaz, hastalık ve zararlılar artar. Budama artıklarının kesinlikle bahçede bırakılmaması, toplanıp imha edilmesi gerekir.” dedi.

Don ve güneş zararlarına karşı aşı macunu önerisi

Budama sonrası koruyucu önlemler alınmadığında dal kesim yerlerinden güneş, soğuk ve zararlıların ağaca zarar verebildiğini belirten Atlı, aşı macunu kullanımının önemine dikkat çekti.

Atlı, “Özellikle kış aylarında don zararları olabiliyor. Yaklaşık 5 santimetrelik bir dal kestiğinizde mutlaka aşı macunu sürülmelidir. Bu hem kesim yüzeyini korur hem de böcek ve mantar girişini engeller. Birçok üreticimiz bu adımı atlıyor, ancak bu küçük ihmal ağaçlarda uzun vadeli sorunlara yol açıyor.” dedi.

Atlı, ayrıca kuru dalların temizlenmesinin, güneşin gövdeye doğrudan vurmasını engellemek açısından önemli olduğunu belirtti.

"Doğru budama Siirt fıstığında verimin temelidir"

Siirt fıstığının Türkiye ekonomisi ve bölge çiftçisinin geçim kaynağı açısından önemli bir yere sahip olduğunu belirten Atlı, doğru budama ve modern yetiştiricilik teknikleriyle verim artışının kolayca sağlanabileceğini ifade etti.

Dr. Atlı, hem iklim koşulları hem de zararlı yoğunluğu göz önüne alındığında üreticilerin kış aylarına girilmeden budama çalışmalarını bilimsel kriterlere uygun şekilde tamamlamaları gerektiğini söyleyerek şunları kaydetti: “Siirt fıstığında verimin temeli budamadır. Üreticiler doğru teknikleri öğrenirse hem verim hem kalite hem de ağaç sağlığı büyük ölçüde iyileşir. Budama bir bakım işlemi değil; Siirt fıstığında bir zorunluluktur.” (İLKHA)