​​​​​​​Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Başkanı Ziya Şahin, 2025 bal maliyet raporunu açıkladı: 1 kilo balın üretim maliyeti 325 TL’ye çıktı, satış fiyatı ise 230 TL seviyesinde kaldı. Küçük ölçekli arıcılar üretim yaptıkça zarar ediyor.

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Genel Başkanı Ziya Şahin, TAB Bilim Komisyonu’nun alt birimi olan Arıcılık Ekonomisi Bilim Komisyonu tarafından hazırlanan 2025 yılı bal maliyet raporunu kamuoyuyla paylaştı.

Rapora göre, bu yıl 1 kilogram kır çiçeği balının ortalama üretim maliyeti 325 TL’ye yükselirken, satış fiyatı 230 TL seviyesinde kaldı. Özellikle 100 kovan ve altı kapasiteye sahip küçük işletmelerde maliyet 355 TL’ye kadar çıkıyor ve koloni başına ortalama bin 700 TL zarar oluşuyor.

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Genel Başkanı Ziya Şahin, tarafından basına açıklama yapıldı.

Şahin "Her yıl Türkiye'de ve dünyada arı günü olarak kutlanan ve bu yıl da 14'ncüsü Balıkesir’de düzenlenecek 20 Mayıs Dünya Arı Günü'ne ilişkin basın toplantısı düzenlendi. Basın toplantısında açıklama yapan Türkiye Arı Yetiştiriciliği Merkez Birliği (TAB) Genel Başkanı Ziya Şahin, bu yıl 'Gelecek Arının Kanadında' sloganıyla kutlamaların yapılacağını açıkladı. Türkiye olarak, flora varlığı ve arı ırk ve ekotipleri açısından gen merkezi konumundayız. Aynı zamanda; 8,9 milyon koloni varlığımız ve 95 bin tonluk bal üretimimizle dünya sıralamasında ikinci sırada yer alıyoruz. Bu büyük bir başarı gibi görünse de, bugün sizlerle paylaşacağım veriler, arıcılığın bu potansiyeli sürdürebilme konusunda ciddi risklerle karşı karşıya olduğunu gösteriyor." dedi.

"Sektörümüz hala mazot desteğinden yoksundur"

"Arıcılık, ülkemizde yalnızca bir meslek değil; aynı zamanda bitkisel üretimin sigortası, biyolojik çeşitliliğin teminatı, kırsal ekonominin temel taşıdır." diyen Şahin, şunları aktardı:

"Ancak bu kadar stratejik öneme sahip bir sektörün büyüyememesi, üretim ve üretici sayısının azalması yalnızca arıcıları değil; doğrudan tüm toplumu ve gıda sistemimizi etkiler. Bizler yıllardır, arıcılık sektörü yeterince desteklenmediği takdirde sektörden kopuşların yaşanacağını ve sektörün küçüleceğini dile getiriyoruz. 2025 yılı verileri de, ne yazık ki bu kopuşun artık başladığını gösteriyor. Bu yıl geçtiğimiz yıla oranla; koloni sayımızda, arıcı sayımızda ve bal üretimimizde düşüş yaşandığını açıkça görüyoruz. Destekleme politikalarına baktığımızda tarımın diğer alanlarında – örneğin bitkisel üretimde mazot, gübre, tohumluk; hayvancılıkta ise yem, aşı, yatırım gibi kalemlerde – çok yönlü destekler verildiğini görüyoruz. Ancak arıcılık ne yazık ki sadece kovan başı desteklemeyle sınırlı kalmış durumda. Oysa arıcılık, yalnızca bir üretim faaliyeti değildir. Arıcılığın, gıda güvenliği, tozlaşma ve ekosistem dengesi açısından taşıdığı rol çok büyüktür. Gezginci arıcılığın bu süreçteki potansiyeli de son derece yüksektir. Ancak sektörümüz hala mazot desteğinden yoksundur."

"2025 yılında 1 kilogram kır çiçeği balının ortalama üretim maliyeti 325 TL olarak hesaplanmıştır"

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği olarak bu yıl arıcılığı bilimle buluşturmak adına 8 adet bilimsel komisyon kurduklarını belirten Şahin "Bu komisyonlardan biri olan Arıcılık Ekonomisi Komisyonumuz, 2025 yılına ilişkin süzme bal üretim maliyetlerini detaylı şekilde analiz etti ve bir rapor hazırladı. Maliyetler hazırlanırken, nakliye, besleme, işçilik, verim gibi birçok parametre dikkate alındı.  Bugün bu verileri kamuoyuyla paylaşmak ve çözüm önerilerimizi sizlere sunmak istiyoruz. Yapılan maliyet analizine göre, 2025 yılında 1 kilogram kır çiçeği balının ortalama üretim maliyeti 325 TL olarak hesaplanmıştır. Geçtiğimiz yıl kovan başına ortalama bal verimi 11 kilogram civarındayken, bu yıl mevsim koşullarının etkisiyle kovan başına 15–17 kilogram arasında bir verim beklenmektedir. Ancak verimdeki bu artış beklentisi, özellikle 100 koloni ve altı kapasiteye sahip küçük işletmelerde yaşanan maliyet baskısını hafifletmeye yetmemiştir. Bu işletmelerde 1 kilogram balın üretim maliyeti 355 TL’ye kadar çıkmaktadır. Piyasaya bakıldığında ise, 2025 yılı için öngörülen ortalama bal satış fiyatı yalnızca 230 TL seviyesindedir. Bu veriler özellikle arıcılık sektörümüzün büyük bir kısmını oluşturan küçük işletmelerin sürdürülebilirliğinin tehlikede olduğunu göstermektedir. Küçük ölçekli işletmelerimiz (100 kovan ve altı) üretim yaptıkça zarar etmektedir. Bu işletmelerin koloni başına ortalama bin 700 TL zarar ettiği hesaplanmıştır. Türkiye’deki arıcılık işletmelerinin yaklaşık yüzde 70’i 100 koloni ve altı ölçekte faaliyet göstermektedir. Yani bu tablo, sektörün büyük kısmının sürdürülemez hale geldiğini ortaya koymaktadır." ifadelerine yer verdi.

"Ekonomik açıdan bakıldığında da; taklit ve tağşişli bal; fiyatları düşürmekte, gerçek üreticiyi rekabet edememesine yol açmaktadır"

Açıklamasının devamında Şahin "Ancak arıcılık sektörünün yalnızca ekonomik değil, gıda güvenliği temelli bir krizle de karşı karşıya olduğunu belirtmek isterim. Bugün arıcılığın önündeki en büyük tehditlerden biri de baldaki taklit ve tağşiştir. Ekonomik açıdan bakıldığında da; taklit ve tağşişli bal; fiyatları düşürmekte, gerçek üreticiyi rekabet edememesine yol açmaktadır. Tüketiciye sunulan bazı balların içerisine şeker şuruplarının eklenmesi ya da arı görmeden tamamen fabrikasyon şekilde bal üretimi yapılması, yalnızca tüketici sağlığını değil, emeğiyle üretim yapan gerçek arıcılarımızı da doğrudan mağdur etmektedir. Bu durum Tarım ve Orman Bakanlığı’nın da malumu olup; taklit ve tağşişle ilgili kamu nezdinde çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar için teşekkür ediyor, devamlılık sağlamasını sektörümüz adına talep ediyoruz. Biz alın teriyle, bin bir emekle dağda, kırda, ovada bal üreten arıcılarımızın ürününün, merdiven altı üretimle aynı rafta satılmasına itiraz ediyoruz. Bu noktada hem tüketici bilincinin artırılması hem de denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğine inanıyoruz." diye konuştu.

"2022’den bu yana süzme bal üretim maliyetleri, satış fiyatından daha hızlı artmıştır"

Verilerin çok açık olduğunu aktaran Şahin "2022’den bu yana süzme bal üretim maliyetleri, satış fiyatından daha hızlı artmıştır. 2024 ve 2025 yıllarında arıcının geliri negatife dönmüştür. İklim değişikliği gibi çeşitli sebeplerden, verimin düşmesi maliyetleri daha da artırmaktadır. Özellikle 300 kovanın altındaki işletmeler ciddi zarar etmektedir. Bugün burada paylaştığımız veriler sadece bir maliyet hesabı değildir. Bunlar, binlerce üreticimizin yaşam mücadelesidir. Buradan kamuoyuna ve yetkililere açık bir çağrıda bulunmak istiyorum: Arıcılığı yaşatmak için: Arıcının emeğini koruyacak, hakkaniyetli bir fiyat politikası oluşturulmalıdır. Küçük ve orta ölçekli arıcılarımız desteklenmelidir. Girdi maliyetlerini azaltan destekleme modelleri acilen uygulamaya konulmalıdır. Sözleşmeli arıcılık kamu eliyle yaygınlaştırılmalı, arıcının hakkı korunmalı, emeği güvence altına alınmalıdır. Üretimden tüketime arı ürünleri kayıtlı ve izlenebilir hale getirilmelidir. Yerli ırk ve ekotiplerimiz korunmalı, ıslah çalışmalarına ağırlık verilmelidir. Arıcılık işletmelerindeki desteklemeler dizayn edilirken; çalışan desteği (hayvansal üretime verilen çoban desteği gibi) verilmelidir." şeklinde belirtti.

"Unutmayalım ki, arı yoksa tarım da yoktur"

Şahin "Arıcılık, yalnızca bal üretmek değildir. Arıcılık, tarımın sigortasıdır, biyoçeşitliliğin teminatıdır, kırsalda tutunmaya çalışan binlerce ailenin yaşam biçimidir. Ancak bugün geldiğimiz noktada, küçük işletmelerimiz üretimi sürdüremez hâle gelmiştir. Bu artık yalnızca bir üretici sorunu değil, ulusal düzeyde bir tarım ve gıda güvenliği meselesidir. Unutmayalım ki, arı yoksa tarım da yoktur. Eğer arıcılığımıza sahip çıkmazsak, sadece bal değil; meyve, sebze ve tarımsal üretimin tamamı tehlikeye girecektir. Bu vesileyle sizleri, tüm kamuoyunu ve yetkili kurumlarımızı arıcılığa sahip çıkmaya davet ediyor; üreticimizin sesine kulak vermeye çağırıyorum." dedi.

"Orman yangınlarında bizim esas kaybımız, bal üretim alanlarımızdır"

Açıklama sonrası orman yangınlarıyla ilgili sorulan soruya da Şahin "Orman yangınlarının yazın her bölgede yaşandığını biliyorsunuz. Bu yangınlar genelde geçmiş yıllarda Ege ve Akdeniz civarında meydana geldi. Ege ve Akdeniz civarındaki bütün alanlarımız, özellikle çam balı üretim alanlarımızın bulunduğu bölgelerdi. Orada, 100 bin hektarlık çam balı ormanlarımızdan 2020 yılından bu yana yanan ormanlar sebebiyle yüzde onluk bir kayıp yaşandı. Biz, kaybedilen alanların yerine Orman Genel Müdürlüğümüz tarafından yeniden dikim yapılmasını talep ediyoruz. Diğer taraftan bu sene, biraz da Karadeniz’e doğru, Bartın’a doğru yangınlar arttı. Tabii ki, artan bu yangınlar neticesinde son aldığımız verilerle, illerimizden gelen bilgilere göre yaklaşık 2 bin civarında arı kovanı yandı. Bakınız, biz Türkiye Arıcılar Birliği olarak arı kovanlarının yanmasından, yani 3 bin-5 bin arı kovanının yanmasından doğan zararı ikame edebiliriz. Ancak bizim esas kaybımız, bal üretim alanlarımızdır. Balı ürettiğimiz alanları ormanlardan, orman içindeki ve kenarındaki köylerimizden temin ediyoruz. Dolayısıyla yangınlar, Türk arıcılığına çok ciddi zarar veriyor." cevabını verdi.

Şahin "Buradan şunu da ifade etmek istiyorum: Türkiye Arıcılar Birliği, 24 yıldır faaliyet gösteriyor. Dünya arıcılığında 100 yıllık bir geçmiş varken, biz bir asır sonra başladık. Ancak bugün dünyayı yakaladık. Dünyada önemli bir konuma geldik. Bizim söylemeye çalıştığımız şey şu: Yangınlar ve küresel iklim değişikliği sebebiyle bakanlığımız ve ilgili kurumlardan ciddi destek bekliyoruz. Bu yangınlar canımızı yakıyor. Bal üretimindeki düşüşün en temel nedenleri bunlardır. Bu nedenle yangın çıktığında, ilk olarak köydeki yangını söndürenler arıcılarımızdır, köylü halkımızdır. Orman teşkilatına güvenmediğimizi söylemiyorum. Ancak köy insanımıza da çok değer verilmesi gerektiğini ifade etmek istiyorum." diyerek sözlerine son verdi. (İLKHA)