2013 yılından itibaren yürürlükte olan Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği, Adalet Bakanlığı tarafından İnsan Hakları Eylem Planı (İHEP) kapsamında yenilendi.

Düzenlemeyle, Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliğinin yayımlandığı 2013’ten sonraki süreçte gerçekleşen mevzuat değişiklikleri, İHEP’teki Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı sorumluluğunda olan hedeflerin gerçekleştirilmesi ve denetimli serbestlik uygulamalarında karşılaşılan sorunlara çözüm getirilmesi amaçlandı. Yeni Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında getirilen başlıca düzenlemeler şu şekilde:

Günlük 4 saat olan kamuya yararlı bir işte çalışma süresi 8 saate çıkarıldı

- Kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırılan yükümlülerin günde 4 saat çalıştırılması zorunluluğu, 8 saate kadar çalıştırılabilecekleri şekilde uygulanabilecek.

- Uyuşturucu kullanımından dolayı haklarında denetimli serbestlik kararı verilenlerin tedavi ve rehabilitasyonlarının ara kontrollerle izlenmesi sağlanacak.

- Denetimli serbestlik yükümlülerinin yükümlülüklerine uymama ve yazılı olarak uyarılarak toplum içinde denetim ve takiplerine ilişkin süreçte, yükümlülüklerine uymama konusunda daha önce 1 sefere mahsus olan yazılı uyarı uygulaması yetişkinler için 2 defa, çocuklar için 3 defa olacak.

- Ekonomik ihtiyacı elverişli olmayan yükümlülerin, kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalıştırılma yükümlülüğünü yerine getirirken ulaşım ve yemek giderleri devlet imkânlarından karşılanabilecek.

Suça sürüklenen çocukların üstün yararı için çocuk hizmetleri büroları kurulacak

- Denetimli serbestlik müdürlüklerinde bulunan bürolar arasında “Çocuk Hizmetleri Bürosu” yer alacak. Suça sürüklenen çocuklar hakkındaki işlemler bu büroda görevli, eğitim almış uzmanlar tarafından gerçekleştirilerek, suça sürüklenen çocukların yüksek yararı gözetilecek.

- Haklarında adli kontrol kararı verilen çocuklardan kendisi ile yürütülecek ihtiyaç değerlendirme ve iyileştirme çalışmalarına katılmaya istekli olanlar için de bireysel görüşme, grup çalışması, seminer, kurs, boş zaman faaliyetleri gibi iyileştirme çalışmaları yapılabilecek.

- Denetimli serbestlik yükümlülerine yönelik olarak halk eğitim merkezleri, İŞKUR, yerel yönetimler ve özel sektör işbirliği ile düzenlenen mesleki eğitimlere katılan yükümlüler, bu eğitimlere devam ettikleri süre içinde kamuya yararlı bir işte çalıştırılma yükümlülüklerini yerine getirmiş sayılacak.

Bireysel görüşme sayıları artırılabilecek

- Yükümlünün ihtiyaçları doğrultusunda görüşmelere devam edilmesi gerektiği kanaati oluşan durumlarda, 12 ile sınırlandırılmış olan bireysel görüşme sayısı, yükümlünün ihtiyacı doğrultusunda komisyon kararı ile artırılabilecek.

- Cezasının infazına denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak devam edilen hükümlünün başka bir suçtan tutuklanması ya da hakkında kamu davası açılması nedeniyle ceza infaz kurumuna gönderilmesinden sonra denetimli serbestlik sürecini kesintiye uğratan bu şartların ortadan kalkması durumunda, önceki denetimli serbestlik süresinin kaldığı yerden işlemeye devam etmesi sağlanacak.

- Yükümlülerin takip etmekte zorlandıkları ve ihlal oranları ile yaptırım sayılarının artırmasına neden olan aylık rutin olarak gerçekleştirilmesi gereken vaka sorumlusu görüşmeleri, yükümlünün talebi olması ya da gerekli görülmesi durumunda sağlanacak.

Hapis cezasının infazı konutta yerine getirilen çocuklar ile kadınların ihtiyaçları karşılanabilecek

- Haklarında hapis cezasının konutta infazına karar verilen çocuklar ile bazı şartları taşıyan kadınların denetimli serbestlik uzmanı tarafından evlerinde ziyaret edilmeleri ve tespit edilen ihtiyaçlarını içeren bir rapor hazırlanması, varsa barınma, ekonomik destek, eğitim gibi ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla uygun sosyal hizmet modelinin belirlenmesi için Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bildirimde bulunulması sağlanacak.

Ayrıca hapis cezasının konutta infazına karar verilen hükümlülerden örgün eğitimine devam eden çocuklar ile kronik bir rahatsızlığı sebebiyle düzenli olarak sağlık kuruluşuna gitmesi gerekenler hakkında bu durumlarını belgelendirmeleri ve talep etmeleri halinde, mazeretli olacakları günlerde yeteri kadar süre ile konutlarından ayrılabilmelerine karar verilebilecek.

Denetim ve takiplerde teknolojik yöntemler kullanılacak

- Haklarında denetimli serbestlik kararı bulunan şüpheli, sanık ve hükümlülerin denetim ve takiplerinde yeni teknolojik yöntemler hayata geçirilecek. Ses, yüz, parmak izi gibi biyometrik kimlik bilgileri kullanılarak kimlik doğrulama yönteminin kullanımına başlanacak, yükümlülerin kendi cep telefonları vasıtasıyla yüz doğrulama ve GPS teknolojilerinin kullanımı ile denetlenmeleri sağlanacak.

İyi hal değerlendirme sürelerine düzenleme

Resmi Gazetede yayımlanan bir diğer düzenlemeyle Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte de değişiklik yapıldı. Yönetmeliğin 17’nci maddesinde yapılan değişiklikle, hükümlünün iyi haline yönelik yeniden değerlendirme süresi ‘3 aydan az, bir yıldan fazla olamaz’ şeklinde düzenlendi. (İLKHA)