زلزله‌ای که شامگاه دوشنبه با قدرت ۶.۳ ریشتری رخ داد، ویرانی بزرگی در شمال افغانستان به بار آورد و زندگی‌های متلاشی‌شده و فریاد کمک ناامیدانه‌ای از خود بر جای گذاشت.

تعداد قربانیان زمین لرزه‌ای که دوشنبه شب در ولایت سمنگان در شمال افغانستان رخ داد، به ۲۷ نفر افزایش یافت، در حالی که نزدیک به هزار نفر مجروح شدند.

خانواده‌هایی که خانه‌هایشان در زلزله ویران شده است، اکنون در مدارس پناه گرفته‌اند و گزارش می‌دهند که در شرایط بسیار سختی زندگی می‌کنند. دولت و سازمان‌های امدادی هشدار می‌دهند که اگر به قربانیان زلزله قبل از فرا رسیدن زمستان کمک نشود، فاجعه انسانی در منطقه رخ خواهد داد.

در حالی که نهادهای امارت اسلامی افغانستان با منابع محدود بسیج مردمی را آغاز کرده‌اند، ساکنان با همبستگی و صبر، همچنان به پاکسازی آوار ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تا اندک دارایی‌های باقی‌مانده خود را از زیر آوار نجات دهند.

قربانیان زلزله در گفتگو با رسانه‌های محلی و بین‌المللی خواستار حمایت بین‌المللی شدند.

ثمرالدین، یکی از قربانیان منطقه خلم، آسیب‌دیده‌ترین منطقه در استان سمنگان در شمال، گفت: «زلزله ساعت ۱ بامداد رخ داد. همه آسیب دیدند؛ خانه‌هایشان ویران شد. هر سه اتاق نشیمن ما ویران شد. ما نمی‌توانیم خانه‌هایمان را بازسازی کنیم. آجر گران است، سنگ گران است و چوب گران است؛ ما هیچ چیز نداریم.»

ثمرالدین، ساکن ۴۰ ساله منطقه ایشان جان راکی در این منطقه، اظهار داشت که خانه‌اش کاملاً ویران شده است و با کمک همسایگان سعی کرده چیزی را از زیر آوار بیرون بکشد.

برادر ثمرالدین که در فقر شدید به سر می‌برد، در زلزله به شدت مجروح شد، در حالی که خانواده هشت نفره‌اش (خودش، همسر و شش فرزندش) اکنون در خانه مخروبه و آسیب‌دیده همسایه گرفتار شده‌اند.

ثمرالدین با اشاره به اینکه حداقل ۱.۲ میلیون افغانی (بیش از ۱۸هزار دلار) برای بازسازی یک خانه چهار اتاقه معمولی مورد نیاز است، گفت: «حتی یک خانه هم سالم نمانده است.»

بیمارستان دولتی ایبک، مرکز استان سمنگان، نیز مملو از صدها مجروح است.

فیض‌الله، ۶۵ ساله، که نوه و دختر مجروحش را برای درمان به بیمارستان آورده بود، گفت: «زلزله فوق‌العاده قدرتمند و وحشتناک بود. من هرگز در زندگی‌ام چنین چیزی را تجربه نکرده بودم. خانه‌ها به ویرانه تبدیل شدند، دیوارها فرو ریختند.»

فیض‌الله خاطرنشان کرد که بیمارستان با کمبود داروهای اساسی دست و پنجه نرم می‌کند.

مولودین صمدی، جراح بیمارستان، گزارش داد که سه جسد و بیش از ۲۶۰ مجروح، عمدتاً زنان و کودکان، به بیمارستان منتقل شده‌اند. صمدی گفت: «ما مراقبت‌های اولیه تروما را به قربانیان زلزله ارائه دادیم. کسانی که نیاز به بستری داشتند، بستری شدند و بیماران سرپایی درمان و مرخص شدند.» او تأکید کرد که تمام خدمات و داروها رایگان ارائه شده است.

علاوه بر خانه‌ها، بسیاری از مشاغل در منطقه یا کاملاً تخریب شدند یا به شدت آسیب دیدند. مغازه‌دارانی که برای امرار معاش تقلا می‌کردند، تمام سرمایه‌گذاری خود را در زلزله از دست دادند.

هزینه فرهنگی نیز به همان اندازه سنگین است. مسجد معروف سلطان احمد در مزار شریف، یک بنای مذهبی و فرهنگی قرن دوازدهم، آسیب دید و بخش‌هایی از سازه آن فرو ریخت.

این فاجعه یادآور دردناکی از آسیب‌پذیری افغانستان در برابر بلایای طبیعی است. در سال‌های اخیر، این کشور مجموعه‌ای از زلزله‌های ویرانگر را از شرق پکتیکا در سال ۲۰۲۲ تا غرب هرات در سال ۲۰۲۳ تجربه کرده است و تنها چند ماه پیش، زلزله‌ای ویرانگر در شرق کنر رخ داد که بیش از ۲۲۰۰ نفر را کشت و بیش از ۳۵۰۰ نفر را زخمی کرد.

ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست وزیر در امور اقتصادی، در جریان بازدید از استان سمنگان، از افغان‌های ثروتمند، بازرگانان و سازمان‌های امدادی بین‌المللی خواست تا در این مرحله بحرانی قدم پیش گذاشته و به خانواده‌های آسیب‌دیده کمک کنند.

سازمان ملل متحد و سازمان همکاری اسلامی درخواست کمک کردند

با این حال، کسانی که بر آوار زندگی خود نشسته‌اند، ناامیدانه منتظر کمک از سوی جهان هستند.

فرحان حق، معاون سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، دیروز در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت که زلزله خانه‌های زیادی را ویران کرده است و از جامعه بین‌المللی خواست تا در بحران انسانی افغانستان مداخله کنند.

فرحان حق گفت که مردم منطقه از قبل با خشکسالی، فقر مزمن و کمبود خدمات اولیه روبرو بوده‌اند و اکنون زلزله و بازگشت اجباری بیش از دو میلیون پناهنده به مشکلات آنها می‌افزاید.

سوم از درخواست کمک بشردوستانه ۲.۴ میلیارد دلاری برای افغانستان تأمین شده است، گفت: «سازمان ملل متحد با مقامات محلی و ملی مدیریت بحران برای ارزیابی وضعیت و هماهنگی ارائه کمک‌های بشردوستانه همکاری می‌کند.»

استفانی لوز، مدیر برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد در افغانستان، گفت: «مردم افغانستان دوباره با یک زلزله بزرگ لرزیده‌اند. در حالی که مردم در شرق هنوز در حال بهبودی از زلزله هستند، منطقه شمالی اکنون لرزیده است. مردم به سرپناه و مسکن نیاز دارند زیرا این خانه‌ها ویران شده‌اند و زمستان در راه است، بنابراین اقدام سریع مهم است. اما به عنوان گام دوم، یک فرآیند بازسازی بهتر نیز مهم است. باید به مردم آموزش داده شود که چگونه از مواد محلی برای یک فرآیند بازسازی بهتر استفاده کنند.»

حسین ابراهیم طاها، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی (OIC)، از کشورهای عضو و سازمان‌های بشردوستانه خواست تا فوراً از قربانیان زلزله در شمال افغانستان حمایت کنند.

طاها با مردم افغانستان ابراز همبستگی کرد و به دفتر OIC در کابل دستور داد تا با سازمان‌های بشردوستانه برای رساندن کمک‌های لازم به قربانیان هماهنگی کند.

زلزله دوشنبه شب در ولسوالی خلم استان سمنگان رخ داد و مرکز آن ۶.۳ ریشتری بود. این زلزله نه تنها در سمنگان، بلکه در استان‌های بلخ و بغلان نیز خساراتی به بار آورد. طبق آمار رسمی، بیش از ۲۷ نفر کشته و حداقل ۱۰۰۰ نفر زخمی شدند.(İLKHA)