Küresel kamu borcu, modern tarihin en hızlı artış dönemine girmiş durumda. Ancak bu kez, borç yükünün başını gelişmekte olan ülkeler değil, ABD gibi büyük ekonomiler çekiyor.

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) son yayımladığı Mali İzleme Raporu (Fiscal Monitor), özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nin kamu maliyesinin küresel ölçekte sistemik bir risk haline geldiği uyarısında bulundu.

Rapora göre, her ne kadar borcu GSYH’sinin yüzde 100’ünü aşan ülkelerin sayısı önümüzdeki beş yılda azalacak olsa da, bu ülkelerin küresel ekonomideki payı artacak. IMF, küresel kamu borcunun 2029 itibarıyla dünya GSYH’sinin yüzde 100’ünü aşacağını ve bunun İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek seviye olacağını bildirdi.

IMF, özellikle ABD’nin borç/GSYH oranındaki artışın gelişmiş ülkeler arasında en keskin artış olacağına dikkat çekti. 2023’te yüzde 119,8 olan kamu borcunun, 2030’a kadar yüzde 143,4’e çıkması bekleniyor. Böylece ABD, bu yüzyılda ilk kez İtalya ve Yunanistan gibi kronik borçlu ülkeleri geride bırakacak.

Kuruma göre, ABD’nin yükselen borç profili, kalıcı bütçe açıkları ve artan faiz maliyetleri nedeniyle hızla kötüleşiyor. Washington’un mali yapısı artık yüksek borçlu Avrupa ekonomileriyle aynı risk kategorisine girmiş durumda. IMF, ABD’nin borçlanma politikasının küresel finansal sistemin istikrarını tehdit edebileceği uyarısında bulundu.

Diğer büyük ekonomiler Kanada, Çin, Fransa, İtalya, Japonya ve Birleşik Krallık da yüzde 100’ü aşan borç oranlarıyla benzer risk altında. Ancak uzmanlar, bu krizin kaynağının gelişmekte olan ülkelerden değil, artık G20 ülkelerinin bizzat kendisinden geldiğine dikkat çekiyor.

IMF’ye göre, yıllarca süren sıfıra yakın faiz politikaları, hükümetleri ucuz borca alışkanlık haline getirdi. Ancak bu dönemin sona erdiği, yüksek faiz ortamında kamu borcunun artık daha pahalı ve sürdürülemez hale geldiği belirtiliyor. Bazı gelişmiş ülkelerde borç faiz ödemeleri, savunma bütçesini aşmış durumda.

ABD’de ve Avrupa’da yaşlanan nüfus, artan emeklilik ve sağlık giderleriyle borç baskısını daha da büyütüyor. ABD’de yaşlı bağımlılık oranının 2050’ye kadar yüzde 40’a, AB’de ise yüzde 55’in üzerine çıkması bekleniyor. Bu demografik tablo, borcun kontrolsüz şekilde tırmanma riskini artırıyor.

IMF, hükümetleri inandırıcı orta vadeli mali çerçeveler benimsemeye çağırsa da, raporun satır aralarında ABD dahil birçok ülkenin siyasi popülizm nedeniyle bu disipline yanaşmadığı vurgulanıyor. Kurum “Sınırsız borçlanma dönemi sona erdi.” ifadeleriyle uyarısını sonlandırdı. (İLKHA)