İrlanda Cumhuriyeti'nde halk, cuma günü 10. cumhurbaşkanını seçmek için sandık başına gidecek.

İrlanda'da kadın adaylar 68 yaşındaki Catherine Connolly ve 62 yaşındaki Heather Humphreys, Cumhurbaşkanlığı için yarışacak.

Connolly bağımsız aday, ancak milliyetçi parti Sinn Féin ve sol görüşlü siyasi güçler tarafından destekleniyor. Humphrys, Fianna Fóil (FF) ile birlikte iktidar koalisyonunun bir parçası olan merkezci Fine Gael (FG) tarafından aday gösteriliyor. Jim Gavin (FF) de oy pusulasındaydı, ancak hatalar ve bir mali skandal nedeniyle Ekim ayında adaylığını geri çekti.

Bu seçim, ülkede 1973'ten bu yana cumhurbaşkanlığı yarışındaki en düşük aday sayısı olarak kayıtlara geçti.

The Irish Times tarafından 16 Ekim'de yayınlanan bir kamuoyu yoklamasına göre, Connolly açık ara favori ve katılımcıların yüzde 38'i onu desteklemeye hazır. Katılımcıların yüzde 20'si Humphries'e oy vermeyi planlarken, yüzde 5'i Gavin'i desteklemeye devam ediyor. Katılımcıların yüzde 12'si hiç oy vermeyeceğini söylerken, yüzde 6'sı sandık başına gidip oylarını geçersiz kılacağını bildirdi.

Katılımcıların yüzde 49'u, adayların hiçbirinin çıkarlarını temsil etmediğini kabul etti. İngiliz gazetesi The Guardian ise buna yanıt olarak, "cansız bir seçim kampanyası"nın ardından düşük katılımla ilgili endişelerini dile getirdi.

Adaylar hakkında

Yedi kardeş ve gemi yapımcısı bir ailenin çocuğu olarak büyüyen Connolly, klinik psikoloji alanında yüksek lisans derecesi ve ardından hukuk diploması alarak avukat oldu. Siyasete ciddi olarak atılmadan önce hem klinik psikolog hem de aile hukuku alanında uzmanlaşan bir avukat olarak çalıştı. Connolly, siyasi kariyerine İrlanda İşçi Partisi ile başladı, ancak 2006'dan beri bağımsız aday olarak yarışıyor. Ülkenin batısında aynı adı taşıyan körfezin kıyısındaki bir şehir olan Galway'in belediye başkanı olarak görev yaptı ve dört kez şehir meclisine seçildi. İlk olarak 2016'da Temsilciler Meclisi'nde (Doyle, yasama organının alt kanadı) bir koltuk kazandı. 2018'de, dönemin Devlet Başkanı Beşar Esad'ın uluslararası yaptırımlar altında olmasına rağmen, birkaç politikacı ile birlikte Suriye'yi ziyaret ettiği için eleştirilere maruz kaldı. 2020'de Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcılığı görevini üstlenen ilk kadın oldu.

Presbiteryen olan Humphreys, daha önce bankacılık ve Kooperatif Bankacılar Birliği'nde çalıştıktan sonra 2011 yılında Temsilciler Meclisi'ne seçildi. 2014-2025 yılları arasında Adalet Bakanlığı, Sosyal Koruma Bakanlığı ve Federal Hükümet Başkan Yardımcılığı gibi çeşitli kamu görevlerinde bulundu.

Adayların siyasi görüşleri

Adaylar arasındaki temel anlaşmazlık noktalarından biri, 1990'lardan beri yürürlükte olan ve 12'den fazla İrlandalı askeri personelin yurtdışına konuşlandırılması için hükümet, parlamento ve BM Güvenlik Konseyi veya Genel Kurulu'ndan onay gerektiren "üçlü kilit" sistemiyle ilgili. Hükümet, bu sayıyı 50'ye çıkarmayı ve BM Güvenlik Konseyi onayı gerekliliğini, BM Şartı'na uyma zorunluluğuyla değiştirmeyi planlıyor.

Humphrys, ülkesinin bu tür kararlar alırken Rusya veya Çin ile istişare etmesinin yanlış olduğuna inanarak bu görüşü savunuyor. Ancak Connolly, "üçlü kilit"in İrlanda'nın tarafsızlığının temeli olduğunu ve bu sistemin değiştirilmesinin onu tehlikeye atacağını belirtiyor. Bağımsız aday ayrıca Gazze'deki soykırıma da değiniyor ve AB'nin artan askeri harcamalarından endişe duyuyor. Connolly'ye göre, Avrupa'nın militarizasyonu, ülkeler "sosyal harcamaları, konut inşaatlarını ve diğer hayati harcamaları kıstığında" gerçekleşiyor.

Siyasi analistler, bu seçim kampanyasını hükümet yanlısı ve hükümet karşıtı adaylar arasında bir çatışma olarak nitelendiriyor. Ancak, Connolly'nin olası bir zaferinin hükümetin gidişatını değiştirmesinin pek olası olmadığını da kabul ediyorlar; zira Cumhurbaşkanı yürütme organının başı değil ve esasen parlamento veya hükümetin tavsiyelerine göre hareket ediyor.

Üçüncü kadın başkan

Yeni cumhurbaşkanının isminin 25 Ekim'de açıklanması bekleniyor.

Michael Higgins, 2011'den beri cumhurbaşkanlığı görevini yürütüyor ve 2018'de ikinci yedi yıllık dönem için yeniden seçildi. Görev süresi 11 Kasım'da sona eriyor.

İrlanda tarihinde kadınlar daha önce iki kez cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştu. Mary Robinson, 1990-1997 yılları arasında Dublin'in merkezindeki Phoenix Park'taki cumhurbaşkanlığı konutunda görev yapmış ve ülkede bu görevi üstlenen ilk kadın oldu. Daha sonra onun yerine Mary McAleese (1997-2011) geçmişti. (İLKHA)