Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) temsilcilerinin önümüzdeki hafta Washington'da ABD'li yetkililerle İran'daki zenginleştirilmiş uranyum konusunda görüşmelerde bulunacağı bildirildi.

Bloomberg'in diplomatlara dayandırdığı habere göre müzakerelere duyulan ihtiyaç, işgalci rejimin ve ABD'nin İran nükleer tesislerine yönelik saldırılarının ardından kurumun İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarını değerlendirememesinden kaynaklandı.

İşgal rejimi ile ABD'nin saldırılarının ardından Tahran, nükleer tesislerinde IAEA denetimlerini yasaklamıştı.

Kurum kaynaklarından aktarılan bilgiye göre, denetimlerin durması nedeniyle İran'daki 274 IAEA çalışanı, 409 kg yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumun yerini tespit edemiyor.

Bloomberg'in de belirttiği gibi İran, nükleer silah programına sahip olduğunu reddediyor. IAEA ile ABD istihbarat teşkilatından gelen raporlar bu bilgiyi doğruluyor. Buna rağmen, ABD Başkanı Donald Trump 22 Haziran'da Fordow, Natanz ve İsfahan'daki İran nükleer tesislerine saldırı emri verdi. Ardından, İran'ın "nükleer silah" programının "tamamen yok edildiğini" savundu ve Tahran nükleer altyapısını onarmaya karar verirse yeni saldırılarla tehdit etti.

İran'ın nükleer dosyası

ABD ve AB3 (Büyük Britanya, Almanya ve Fransa), İran ile nükleer anlaşmanın imzalanması için son tarihin Ağustos sonu olarak belirlenmesi konusunda daha önce anlaşmışlardı. Aksi takdirde AB3, 2015 anlaşmaları uyarınca Tahran'a uygulanan BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarını yenileyecek olan geri dönüş mekanizmasını başlatmayı planlıyor. İran da buna karşılık AB3'ü, nükleer programla ilgili krizin çözümünde ABD ile koordineli bir tutum sergilememesi konusunda uyardı. Tahran, BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarının yeniden başlaması halinde, ülkenin ilk taraflardan biri olduğu Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan çekilme tehdidinde bulundu.

2015 yılında İran, İngiltere, Almanya, Çin, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa, Batı'nın Tahran'ın nükleer silah geliştirdiği yönündeki suçlamaları üzerine 2002 yılında başlayan krizi sona erdiren Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nı (KOEP) imzaladı. Ancak Trump, 2018'de anlaşmadan çekildiğini ve İran'a yönelik tüm Amerikan yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koyduğunu duyurdu. Buna karşılık, İran 2020'de KOEP kapsamındaki taahhütlerini azalttığını ve IAEA müfettişlerinin ülkenin nükleer tesislerine erişimini kısıtladığını duyurdu. Ancak kurum, İran-İsrail gerginliği başlayana kadar denetimlere devam etti.

2025 yılında, işgalci rejimin 13 Haziran'da İran'a karşı başlattığı saldırı ve ABD'nin 22 Haziran'da İran'ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırılar nedeniyle, İran-ABD nükleer müzakerelerinin beş turu sonuçsuz kaldı. Aynı dönemde, Tahran ile müzakereler, İran atom enerjisi konusunda yeni bir anlaşmaya varılmasında arabuluculuk yapamayan "Avrupa Üçlüsü" ülkelerinin temsilcileri tarafından yürütüldü. (İLKHA)