Mardin Artuklu Üniversitesi Siyaset, Bilim ve Uluslararası Siyaset İşleri Bölümü Başkanı ve Ortadoğu Uzmanı Dr. Necmettin Acar, Türkiye’den Irak'a gerçekleştirilen ziyaret ve Kalkınma Yolu Projesi ile ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu.

Dr. Necmettin Acar, 13 yıl aradan sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Irak’ı ziyaret etmesi ve Kalkınma Yolu Projesiı hakkında İLKHA’ya değerlendirmelerde bulundu

Türkiye-Irak ziyaretinin temelinde iki hususun olduğunu belirten Acar, bunlardan birinin Türkiye ve Irak arasında kalkınmayı ön plana çıkaran Kalkınma Yolu Projesi, ikincisinin ise muhtemel bir "terörle mücadele" konusunda iki ülkenin ortaklaşan iş birliğinin olduğunu kaydetti.

Acar, Kalkınma Yolu Projesinin Irak'ın toprak bütünlüğünü sağlayacağını, Basra Körfezi'ne ulaşacak malların Irak ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaşmasını sağlayacak bir transit rota olacağını, aynı zamanda enerji, petrol ve doğal gazın uluslararası piyasalara ihraç edileceği Türkiye açısından son derece önemli bir proje olduğunu ifade etti.

Acar, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, 13 yıl aradan sonra Irak’ ziyaret etti.. Hem Türkiye hem dış politikası hem de ulusal siyaset açısından oldukça önemli bir ziyaret oldu. Bu ziyareti önemli kılan temel faktör Türkiye ve Irak arasında imzalanan önemli anlaşmalardır. 20'nin üzerine anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalarda temel iki husus ön plana çıkarılabilir. Bunlardan bir tanesi, Türkiye ve Irak arasında kalkınmayı ön plana çıkaran Kalkınma Yolu Projesi. İkincisi de muhtemel bir "terörle mücadele" konusunda iki ülkenin iş birliğidir.” şeklinde belirtti.

“Kalkınma Yolu Projesi hala yüzyılın projesi durumunda”

Kalkınma Yolu Projesinin önemi ile ilgili Acar, ”Kalkınma Yolu Projesi yeni bir proje olmayıp muhtemelen 120-150 yıllık geçmişi olan bir projedir. 1880'li yıllarda Osmanlı İmparatorluğu ile Almanya İmparatorluğu arasında Berlin-Bağdat Demiryolu Projesi planlanmıştı. Bu proje, Berlin'den kalkan bir trenin kesintisiz bir şekilde İstanbul'dan geçerek Irak ve Suriye topraklarını katlederek Basra Körfezi'ne ulaşmasını hedefliyordu. Devrim niteliğinde yüzyılın bir projesiydi. Bugün de bu proje hala yüzyılın projesi durumda. Çünkü İngiltere o dönemde donanma sayesinde hem Basra Körfezi'ne hem Hint Okyanusu’na hem de Akdeniz'e hâkimdi. Alman ticaret mallarının, ürünlerinin bölgeye ulaşmasını engelliyordu. Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu'nun bölgedeki topraklarına asker sevkiyatını da engelliyordu. Nihayetinde 1914'e ulaşıldığında proje bitme aşamasına gelmişti. O dönemde Amanos Dağları'ndaki tüneller deliniyordu ve savaş çıktı, proje tamamlanamadı. Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasının en önemli sebeplerinden bir tanesi Berlin-Bağdat Demir Yolu Projesiydi. Çünkü bu proje gerçekleşseydi İngiltere bölgedeki bütün gücünü kaybedecekti. O dönemden 100 yıl geçti, bugün proje yeniden gündemde.” ifadelerini aktardı.

Kalkınma Yolu Projesinin Türkiye için önem taşıyan bir proje olduğunu kaydeden Acar, “Irak'ın toprak bütünlüğünü sağlayacak, güneyiyle kuzeyi arasında bir bağlantı kuracak, bir çivi işlevi görecek bir proje. Dolayısıyla Irak, hem Basra Körfezi'ne ulaşacak malların Irak ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaşmasını sağlayacak bir transit rota olmak istiyor. Aynı zamanda kendi enerji, petrol ve doğal gazını uluslararası piyasalara ihraç etmek istiyor, toprak bütünlüğünü sağlamak istiyor. Türkiye açısından da bu oldukça önemli.” dedi.

“Irak'ın inşa ettiği Faw Limanı ile birlikte Türkiye de artık bölgede çok önemli bir aktör haline gelecek”

Acar, “Malum olduğu üzere son dönemde Çin'in kuşak yol projesi, Hindistan'ın Orta Doğu Avrupa Ekonomik Koridor projeleri ihdas edildi. Bu projeler özellikle Hindistan'ın projesi, Türkiye'yi es geçen, Türkiye'yi baypas eden bir projeydi. Türkiye kalkınma yoluyla birlikte Basra Körfezi'nde çok önemli bir varlık gösterecek. Bugün Basra Körfezi civarında ve Hint Okyanusu'nda üç tane çok önemli, çok kritik liman var. Bu liman projelerinin iki tanesi bitme aşamasında. Bir tanesi Çin'in inşa ettiği Pakistan'ın Gwadar Limanı. Çin-Pakistan ekonomik koridorunun en güneyinde bulunuyor Gwadar Limanı. Bölgenin en büyük derin su limanlarından birisidir. İkincisi Hindistan'ın öncülük ettiği Basra Körfezi'nin Hint Okyanusu kıyısında bir liman olan Çabahar Limanıdır. Irak'ın inşa ettiği Faw Limanı ile birlikte Türkiye de artık bölgede çok önemli bir aktör haline gelecek.” ifadelerini kullandı.

“Türkiye, mayıs ayı sonlarında PKK’ya yönelik bir operasyon başlatabilir”

Acar, bu süreçte PKK ile mücadelede Irak’ın Türkiye ile ortak iş birliğini değerlendirerek, “Malum Türkiye 40 yılı aşkın bir süredir PKK ile mücadele ediyor. Türkiye açısından bölgenin istikrarsızlığı hem ekonomik bir zarar ama aynı zamanda güvenlikle ilgili ciddi bir zarar. Türkiye, güney sınırlarından ta Akdeniz'e kadar ulaşan bir terör koridoru olmasını arzu etmiyor. Bugün Irak hükümetiyle Türkiye arasına bir koordinasyon mümkün hale geldi. Çünkü Irak, terör örgütünü yasaklı örgüt olarak tanıdı ve örgüte karşı bir askeri operasyona bence bu görüşmede yeşil ışık yakıldı. Cumhurbaşkanının Amerika’ya olası bir ziyareti sonrasında bir aksiyon alınacaktır. Irak’ın aktif desteği olmasa bile en azından Türkiye’nin orada konuşlandıracağı askeri unsurlara ses çıkarmaması sayesinde mayıs ayı sonlarında bölgeye yönelik bir operasyon başlatılabilir. Bu operasyon aynı zamanda bölgedeki enerji hatlarının ekonomik koridorunun güvenliğini sağlayacaktır. Irak’ın böyle bir kabiliyet ve kapasitesi yoktur. Kendisinin askeri unsurları bunları sağlayamaz. Çünkü Irak ordusu bölünmüş durumda. İran tarafından kontrol edilenler, kuzeydeki özel yönetim tarafından kontrol edilen bölgeler var. Fakat Türkiye, dinç bir askeri kuvvet olarak, bölgedeki bir miktar derinliğe inerek Irak'ın orta bölgesine doğru askeri unsurlar konuşlandırarak kalkınma yolunun güvenliğini sağlayabilir.” dedi. (İLKHA)